LENFÖDEM
Lenf sistemi, lenf damarları ve lenfatik organlardan (lenf nodülleri, bademcikler, dalak) oluşan açık dolaşım sistemidir. En önemli fonksiyonu doku sıvısı ve içindeki maddeleri (protein, su, hücre, yağ, hiyalüronik asit) venöz kan dolaşım sistemine iletmek ve boşaltmaktır.
Sağlıklı bir kalp her zaman vücuda o anki ihtiyacını karşılayacak oranda kan temin eder. Buna benzer şekilde, lenf sistemi taşımakla yükümlü olduğu maddeleri üstesinden gelmelidir. Yetersiz lenf sistemi, taşımakla yükümlü olduğu maddeleri taşıyamaz. Lenfödem, lenfatik dolaşım sistemindeki bozukluk nedeniyle proteinden zengin içerikli sıvının dokuda birikmesi sonucu oluşan ödemin klinik tablodur. Vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilir, ancak genellikle kollarda veya bacaklarda oluşur. Genellikle travma sonrası, kanser başta olmak üzere çeşitli nedenlerle meme ve karın cerrahisi sonrası, lenf bezlerinin çıkarılması veya lenf nodüllerinin üzerine radyoterapi uygulandıktan sonra görülebilir (sekonder lenfödem). Ancak lenf sistemindeki herhangi bir gelişme bozukluğuna bağlı olarak doğuştan lenfödem (primer Lenfödem) olguları da mevcuttur. Nedeni doğuştan olsada lenfödem her yaşta ortaya çıkabilmektedir.
_edited.jpg)
Lenfödem nasıl teşhis edilir?
Basit olarak hasta öyküsünde kanser ve radyoterapi geçmişi varsa, tek taraflı veya asimetrik kalıcı veya şişip inen ödem olması, ödemin ağrısız olması (istisnalar hariç), ödem üzerindeki cilt renginin normal olması (istisnalar hariç), el/ayak sırtı ödemli ise, cilt katlanmaları derinleşmiş ise ve stemmer işareti pozitif ise lenfödemden süphenilir. Özel olarak, indirekt lenfografi, lenfosintigrafi/fonksyonel izotoplenfografisi, florosanmikrolenfanjiografi, MRG, BT, yüksek çözünürlüğü olan ultrasonografi gibi güncel metotlarla teşhis edilebilir.
.jpg)
Tedavi Ne Kadar Sürer?
Tedavi ödemin çapına göre ortalama 2-5 hafta sürmektedir. Tedavi iki aşamadan oluşur. Birinci aşamada boşaltma fazıdır. Birey hergün tedaviye alınır ve kompresyon bandajla sağlanır. Ödemin belli bir dereceye inene kadar devam eder, ödem drenajdan sonra sabit bir seviyeye geldiği zaman ikinci aşamaya geçilir ve kompresyon çorabı (bası çorabı) için ölçü alınır. Ikinci aşama koruma fazıdır. Koruma fazında haftada 2-3 gün tedavi edilir ve kompresyon çorapla sağlanır. Her aşamada lenf sistemini aktive eden egzersiz uygulanır ve eve ödev verilir
Bu tedaviler sonucunda hastaların büyük bir bölümünde lenf ödem büyük çoğunlukta iyileşmekte, kısmen gerilemekte ya da ilerleme önlenebilmektedir. Lenfödemin kronik bir hastalık olduğunu unutmamamız gerekir. Tedavisiz kalan vakalarda lenfödem telafisi imkansız komplikasyonlara sebep olabilmektedir.
Tedavi Neleri içerir ?
Lenfödem tedavisi 4 aşamadan oluşmaktadır.
-
Manuel Lenf Drenajı: Özel olarak sertifikalandırılmış lenfödem fizyoterapistleri tarafından yapılır. Amaç, lenf anatomisine uygun olarak lenf sistemi üzerine uygulanan ritmik ve yavaş masaj teknikleri ile ödem bölgesindeki lenf sıvısının mobilize edilerek tekrar venöz dolaşım sistemine katılmasını sağlamaktır. Bunu, lenfatik ağda bulunan ve vücudun çeşitli yerlerini dolaşarak ilerleyen deri altındaki lenf damarlarını kullanışlı hale getirerek yapar.
-
Cilt bakımı
-
Kompresyon (Bandaj ya da Kompresyon çorabı)
-
Özel boşaltıcı egzersizler
-
Hasta eğitimi
Özel olarak, indirekt lenfografi, lenfosintigrafi/fonksyonel izotoplenfografisi, florosanmikrolenfanjiografi, MRG, BT, yüksek çözünürlüğü olan ultrasonografi gibi güncel metotlarla teşhis edilebilir.
✔️ Doğuştan kaynaklanan lenf tıkanıklıkları (Primer Lenfödem): Bazı bireylerde lenf damarlarının gelişimi yetersiz olabilir. Bu durum, ergenlik, hamilelik veya yaş ilerlemesiyle birlikte kollar veya bacaklarda şişlere yol açabilir.
✔️ Ameliyat veya radyoterapi sonrasıen lenfödem (Sekonder Lenfödem): Meme kanseri sonrası kol şişmesi veya jinekolojik ameliyatlar sonrasında bacakta ödem gibi durumlar bu grupta yer alır. Özellikle lenf bezlerinin alındığı veya radyasyona maruz kalan bölgelerde sıkça görülür.
✔️ Lipödem (Ağrılı yağ birikimi): Genellikle bacaklarda, bazen koll simetrik olarak ortaya çıkan yağ birikimi, hassasiyet, ağrı ve morarma eğilimi ile karakterizedir. İleri evrelerde lenfödemle birleşebilir.
✔️ Romatizmal hastların neden olduğu şişlikler: Romatoid artrit gibi bağ dokusu hastalıklarına bağlı kronik ödem ve yumuşak d sertliklerinde lenfatik tedaviler destekleyici rol oynar.
✔ Kaza veya cerrahi sonrası oluşan geçici ödemler (Posttravmatik/Postoperatif): Burkulma, kırık veya ameliyat bölgesel şişliklerin yönetiminde manuel lenf drenajı etkili birdir.
✔️ Kronik Venöz Yetmezlik: Bacak damarlarındaki zayıflık nedeniyle oluşan ödem, varis ve cilt değişikliklerinde dolaşımı rahatlatmak ve şişliği azaltmak amacıyla tedavi uygulanabilir.
_edited_edited.jpg)